Plaid Cymru Dwyfor Meirionnydd Liz Saville Roberts AS a Mabon ap Gwynfor AS

Mae Aelod Senedd Plaid Cymru dros Ddwyfor Meirionnydd, Mabon ap Gwynfor a’r Aelod Seneddol, Liz Saville Roberts yn rhybuddio bydd cael mynediad i wasanaethau mewn swyddfeydd post lleol yn dod yn fwyfwy anodd os na fydd llywodraeth San Steffan yn cymryd camau ar unwaith i gryfhau’r rhwydwaith.

Cyfarfu Mr ap Gwynfor â chynrychiolwyr o Ffederasiwn Cenedlaethol yr Is-bostfeistri (NFSP) yn y Senedd yn ddiweddar, lle y rhannwyd pryderon ynghylch hyfywedd y rhwydwaith yn y dyfodol a’r angen i ddiogelu gwasanaethau allweddol megis bancio ac adnewyddu trwyddedau gyrru dros y cownter.

Mae Aelod Senedd Plaid Cymru dros Ddwyfor Meirionnydd, Mabon ap Gwynfor a’r Aelod Seneddol, Liz Saville Roberts yn rhybuddio bydd cael mynediad i wasanaethau mewn swyddfeydd post lleol yn dod yn fwyfwy anodd os na fydd llywodraeth San Steffan yn cymryd camau ar unwaith i gryfhau’r rhwydwaith.

Cyfarfu Mr ap Gwynfor â chynrychiolwyr o Ffederasiwn Cenedlaethol yr Is-bostfeistri (NFSP) yn y Senedd yn ddiweddar, lle y rhannwyd pryderon ynghylch hyfywedd y rhwydwaith yn y dyfodol a’r angen i ddiogelu gwasanaethau allweddol megis bancio ac adnewyddu trwyddedau gyrru dros y cownter.

Mae'r DVLA yn bwriadu rhoi'r gorau i'w cytundeb a'r Swyddfa Bost ym Mawrth 2024, sy'n codi pryderon ynghylch ymrwymiad Llywodraeth y DU i rwydwaith swyddfeydd post a dyfodol y gwasanaeth. 

Mae 969 o swyddfeydd post yng Nghymru yn cynnal 2,830 o swyddi. O'r 11,500 o swyddfeydd post yn y DU, mae llai na 9,500 yn ganghennau gwasanaeth llawn amser. Dros y degawd diwethaf mae siar y Swyddfa Bost o waith y DVLA wedi lleihau o 70% i tua 7%. 

Mae pryderon cynyddol ynghylch y cyflymder y mae gwasanaethau swyddfa'r post yn cael eu digideiddio gyda mynediad at wasanaethau wyneb yn wyneb dros y cownter yn lleihau. 

Mae Mr ap Gwynfor a Mrs Saville Roberts yn dweud ei bod hi'n hollbwysig bod swyddfeydd post lleol a'r gwasanaethau maent yn eu darparu i gymunedau gwledig yn cael eu gwarchod.

Dywedodd Mabon ap Gwynfor AS:

'Mae Swyddfeydd Post yn chwarae rhan hanfodol yn ein cymunedau, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig. Yn anffodus, mae llawer o ganghennau gwledig bellach wedi cau, ac rydym yn gweld dirywiad cyflym gwasanaethau dros y cownter yn y canghennau sy'n weddill.'

'Mae llawer o fanciau'r stryd fawr wedi troi eu cefnau ar ein trefi ac yn annog cwsmeriaid i ddefnyddio'r swyddfa bost i gynnal trafodion ariannol. Mae hyn, er bod yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA) yn cyfyngu ar faint o arian parod y gall pobl ei dalu mewn yn eu cangen swyddfa bost leol.'

'Mae'r cyfyngiadau hyn yn effeithio ar y swm y gall cwsmeriaid bancio personol a busnes ei dalu mewn dros y cownter yn ein swyddfeydd post. Bydd hyn yn achosi niwed sylweddol i fusnesau bach ac elusennau a sefydliadau megis capeli ac eglwysi.'

'I ddwysáu'r pwysau ar swyddfeydd post, mae'r NFSP wedi cael gwybod bod cytundeb y DVLA hefyd bellach dan fygythiad o beidio â chael ei adnewyddu.' 

'Byddai hyn yn golygu bod holl drafodion y DVLA yn dod i ben erbyn 2024. Ar hyn o bryd, mae Swyddfa'r Post yn cynnal dros 6 miliwn o drafodion DVLA bob blwyddyn.'

'Os caiff cytundeb y DVLA ei golli, bydd hyn yn cael effaith enfawr ar dâl a hyfywedd y rhwydwaith swyddfeydd post cyfan.' 

'At hynny, telir am dros hanner trafodion y DVLA a wneir dros gownteri swyddfeydd post mewn arian parod. Os caiff y cytundeb ei golli, yr unig opsiwn ar ôl fydd taliadau ar-lein.'

'Y rhai sydd wedi'u hallgáu'n ddigidol a'r rhai mwyaf bregus yw'r grwpiau yr effeithir arnynt fwyaf gan y diffyg presenoldeb wyneb yn wyneb hwn. Rhannaf bryderon yr NFSP y gallai hyn arwain at dorri Deddf Cydraddoldeb 2010 a pholisi'r llywodraeth ar fynediad i arian parod.'

'Rhaid diogelu swyddfeydd post sy'n darparu'r gwasanaethau pwysig hyn yn lleol a galwaf ar lywodraeth y DU i sicrhau nad yw'r rhwydwaith swyddfeydd post yn cael ei leihau ymhellach a bod gwasanaethau canghennau lleol megis talu arian parod ac adnewyddu trwyddedau gyrru, yn parhau.'

Dywedodd Liz Saville Roberts AS:

'Bydd cytundeb y DVLA, sydd ar hyn o bryd yn talu swyddfeydd post i gynnig y gwasanaeth hanfodol hwn dros y cownter, yn dod i ben ym Mawrth 2024. Mae hwn yn gam a allai fod yn drychinebus a fydd yn anochel yn arwain at gau swyddfeydd post.’  

‘Mae Swyddfa’r Post yn cynnal dros 6 miliwn o drafodion DVLA bob blwyddyn, gan gyfrannu tua £3.2m y flwyddyn at daliadau postfeistri. Os caiff contract y DVLA ei golli, bydd hyn yn ergyd arall eto i dâl a hyfywedd y rhwydwaith gyfan.’

‘Mae llywodraethau olynol wedi dileu asedau rhwydwaith cynhyrchion a gwasanaethau swyddfeydd post dros nifer o flynyddoedd, gan ei gwneud yn anoddach i’r rhai mwyaf bregus yn ein cymunedau gael mynediad at wasanaethau hanfodol.’

‘Galwaf ar lywodraeth y DU i ymyrryd ar frys i sicrhau nad yw tâl postfeistri yn cael ei dorri i’r asgwrn eto, a allai olygu na fydd postfeistri ledled Cymru bellach yn gallu darparu gwasanaethau Swyddfa’r Post yn ein cymunedau.’