Plaid Cymru Dwyfor Meirionnydd Liz Saville Roberts AS a Mabon ap Gwynfor AS

ARGYFWNG COVID YN AMLYGU YR ANGEN I GAU'R BWLCH DIGIDOL MEDD AS PLAID CYMRU

Dywed AS Plaid Cymru Dwyfor Meirionnydd, Liz Saville Roberts, y dylai ffigyrau sy’n dangos fod cymunedau yng Ngwynedd ymhlith y rhai a wasanaethir waethaf yn y DU am fynediad at fand eang cyflym iawn, fod yn destun pryder i lywodraeth y DU a Chymru sydd wedi methu â gwneud digon i unioni’r rhaniad digidol sy'n effeithio'n anghymesurol ar ardaloedd gwledig. 

Roedd AS Plaid Cymru yn ymateb i adroddiad a gyhoeddwyd yn ddiweddar gan OFCOM, sy’n dangos bod dros 18% o aelwydydd Dwyfor Meirionnydd yn derbyn cyflymder band eang sy’n llai na 10Mb/s, y trothwy cymhwysedd a osodwyd gan lywodraeth y DU ar gyfer uwchraddio rhwydwaith. 

Mae ffigurau hefyd yn dangos bod cyflymderau llawrlwytho ar gyfartaledd yn yr etholaeth (41.2%) yn sylweddol is na chyfartaledd Cymru (58.3%) a'r DU (72.9%), gyda chymunedau Abersoch, Aberdaron, Bala, Mawddwy, Cricieth a Llanaelhaearn ymhlith y gwaethaf yn y DU ar gyfer cyflymderau band eang. 

Mae Mrs Saville Roberts wedi pwyso ers amser ar lywodraethau y DU a Chymru ynghyd a darparwyr band eang i ddyblu ymdrechion i bontio'r rhaniad rhwng ardaloedd gwledig a threfol o ran darparu mynediad at fand eang cyflym a dibynadwy. 

Mae Mrs Saville Roberts wedi cefnogi ymdrechion llwydiannus i wella cysylltedd band eang mewn sawl cymuned ar draws yr etholaeth, megis Rhydymain, Llanelltyd, Llanymawddwy a Llwyndyrys ond dywed fod mwy o waith angen ei wneud i sicrhau fod pob cymuned a chartref yn derbyn band eang cyflym.  

Dywedodd Liz Saville Roberts AS: 

'Mae'r ffigyrau hyn unwaith eto yn tanlinellu y rhaniad anghymesurol rhwng yr ardaloedd hynny sydd â mynediad at fand eang cyflym iawn, a'r cymunedau gwledig hynny, fel y rhai yr wyf yn eu cynrychioli, sy'n methu â chyflawni cyflymder llawrlwytho sylfaenol y Llywodraeth o 10Mb/s.' 

'Er gwelliannau mewn rhai ardaloedd, mae llawer o fy etholwyr yn parhau i fethu â derbyn yr hyn y mae Ofcom yn ei gydnabod fel y cyflymder angenrheidiol i roi profiad derbyniol i ddefnyddwyr; sy'n ofynnol ar gyfer defnydd sylfaenol fel pori'r we a galwadau fideo - pethau hanfodol yn ystod y cyfnod cloi.' 

'Mae Dwyfor Meirionnydd ymhlith yr ardaloedd sy'n cael ei wasanaethu waethaf ar gyfer mynediad at fand eang cyflym iawn - rhywbeth sydd bellach wedi dod yn un o wasanaethau hanfodol bywyd, ac mae gan ei ddibynadwyedd ganlyniadau pellgyrhaeddol i'r rheini sy'n gweithio ac yn astudio adref.'  

'Bydd ein heconomi wledig ôl-Covid yn gweld mwy o bobl yn cael cynnig y cyfle i weithio o adref. Dyna pam fod uwchraddio seilwaith digidol mewn ardaloedd gwledig yn bwysicach nag erioed, i sicrhau nad yw'r economi wledig dan anfantais bellach.'  

'Fel yr amlygodd y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn ddiweddar, mae risg i bobl sy'n byw mewn ardaloedd gwledig gael eu gadael ar ôl os na fydd y llywodraeth yn cymryd camau ar unwaith i unioni’r rhaniad digidol sy'n effeithio ar gymunedau gwledig.' 

'Mae'r sefyllfa bresennol nid yn unig yn anghyfleustra i fusnesau ond mae hefyd yn gwadu cyfle i weithwyr fanteisio i'r eithaf ar hyblygrwydd yn y farchnad swyddi, wrth i weithio o adref ddod yn fwy cyffredin.' 

'Dyma feirniadaeth ddamniol arall o Lywodraethau Cymru a'r DU sydd wedi blaenoriaethu ardaloedd hawdd eu cyrraedd yn gyntaf - ardaloedd a oedd eisoes â band eang da - er anfantais i gefn gwlad Cymru.' 

'Os ydym am gryfhau a gwella ein heconomi wledig ar ôl Covid, yna mae'n rhaid i ni sicrhau bod gan bawb fynediad at fand eang cyflym a dibynadwy, fel yr ydym yn ei ddisgwyl gan ein gwasanaethau trydan a dŵr.' 

Dywedodd Ymgeisydd Senedd Cymru dros Ddwyfor Meirionnydd Mabon ap Gwynfor: 

'Nid yw band eang da - mwy na 30mb/s - yn foethusrwydd mwyach, mae’n un o hanfodion bywyd. Mae pobl yn gweithio, addysgu, gwneud busnes, siopau a llawer mwy ar-lein.' 

‘Ymddengys bod Openreach yn penderfynu a ddylai cymunedau gael mynediad at fand eang cyflym yn seiliedig ar fforddiadwyedd ai peidio, ond nid oedd hyn erioed yn ystyriaeth wrth sicrhau bod dŵr a thrydan yn cael eu cyflenwi, a dylai fod yr un peth â band eang hefyd.’ 

‘Ni ddylid gadael unrhyw gymuned na chartref ar ôl, a gwaith y Llywodraeth yw sicrhau bod gwasanaethau hanfodol ar gael i bawb.’ 

‘Os na fydd Openreach yn gwneud y gwaith, yna dylai’r llywodraeth sicrhau bod yr arian a’r arbenigedd yn cael eu darparu i’n cymunedau i’w galluogi i ddilyn modelau fel model Guifi yng Nghatalunya, sy’n wasanaeth a redir gan y gymuned gyda chefnogaeth y llywodraeth ddatganoledig.’